بیماری و آفات اصلی درختان میوه

درختان میوه هسته دار مانند زردآلو، گیلاس، شلیل، هلو و آلو، جزء ارزشمندترین محصولات باغی هستند که در اکثر نقاط ایران کشت می‌شوند. متأسفانه بیماری های مختلفی وجود دارند که هرسال خسارات فراوانی را به این درختان وارد می‌سازند و موجب آسیب به اینگونه درختان می شود. مراقبت صحیح از آن ها و نظارت بر آفات می تواند به کنترل بیماری ها کمک کند. در این مقاله مهم ترین بیماری ها و آفات اصلی درختان میوه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

اسکب سیب

اسکب بوسیله لکه‌های قهوه ای یا زیتونی روی برگها و لکه های سیاه روی میوه‌ها شناخته می‌شود. در موارد شدیدتر اسکب باعث ریزش برگ می‌شود که در برگها باعث ضعیف شدن و عدم تشکیل گلها می‌شود. ارقام حساس به این بیماری شامل مک اینتاش و کورتلند هستند. عامل بروز این بیماری بوسیله باران و قطرات آب از روی باقیمانده های میوه‌های ریخته شده روی زمین منتقل می‌شود. یکی از راههای مقابله با این بیماری این است که قبل از رسیدن اسفند ماه برگ‌های بیمار و بقایای گیاهان را از باغ خارج کنید. همچنین درختان بیمار و خشک شده سیب را در باغ و اطراف باغ از بین ببرید.

کنترل

راه مقابله با این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. راه دیگر برای مقابله با این بیماری اسپری کردن درختان با قارچکش هایی مانند کاپتان، گوگرد و دیگر قارچکش‌ها است. کاپتان ترکیبی برای اسپری درختان میوه است. زمان بندی این اقدام برای به دست آوردن نتایج مناسب بسیار مهم است. در زمان استفاده از این ترکیبات مراقب باشید که روی چشم و پوست شما ریخته نشوند. آلودگی از زمان خروج جوانه ها و سبز شدن ابتدایی برگها در بهار شروع می‌شود و در تمام طول فصل رویش و بخصوص در بارندگی زیاد ادامه پیدا می‌کند. در ارقام حساس بهترین زمان برای مبارزه با این بیماری در زمان بین تورم جوانه‌ها تا زمان ریزش گلبرگها است و در این زمان دو نوبت از قارچکش استفاده شود. مبارزه با این بیماری مستلزم محلولپاشی هفتگی بخصوص در زمان فراوانی بارندگی است. اگر بیماری کنترل نشود لکه‌ها تا دو هفته بعد ظاهر می‌شوند. اگر قبل از نشان داده شدن علائم از بین نرود اسپور برای آلوده کردن مراحل بعدی هم تولید می‌شود. اگر علائم بیماری از بین نرود در ماههای تیر، مرداد و شهریور هم استفاده از قارچکش‌ها به طور ماهانه انجام می‌شود.

لکه‌های دوده‌ای(sooty blotch) و (Flyspeck )

دو بیماری تابستانه هستند که در سطح میوه رشد می‌کنند این لکه ها فقط روی پوست میوه هستند ولی میوه را تحت تاثیر قرار نمی‌دهند. بیماری Flyspeck  به شکل گروهی از ذرات کوچک و نقطه های سیاه رنگ هستند. این لکه‌ها در محدوده ای به اندازه یک سکه از نقاط سیاه قرار دارند. نقاط داخل این مجموعه به شکل تصادفی پراکنده شده اند.

بیماری لکه دوده(Sooty blotch) یکی دیگر از بیماری های سطح پوست هستند که سبب ایجاد نقاط یا لکه های سبز، خاکستری یا سیاه می‌شوند و بخش بزرگی از سطح میوه را می‌پوشانند. هر دو این بیماری ها در آب و هوای مرطوب، درختان بزرگ و تاج کم شاخ و برگ و درختانی که در مناطق با رطوبت بالا هستند بیشتر دیده می‌شوند. آب و هوای گرم و مرطوب در مرداد و شهریور ریسک این بیماریها را افزایش می‌دهد. این دو بیماری نسبت به اسکب بیشتر قابل جلوگیری کردن هستند. استفاده از قارچکش های پیشگیرانه در اواسط خرداد تا تیر و شهریور هم یکی دیگر از راههای کنترل این بیماری است.

زنگ زدگی سدری سیب

این بیماری با بیماری که در درخت سدر اتفاق می‌افتد مشابه هستند. هر دو درختان سیب و درخت سدر قرمز شرقی می‌توانند یکدیگر را آلوده کنند. درختان سیب لبنانی زرد نباید در نزدیک درختان سدر کاشته شوند. برخی درختان مانند عرعر هم به این بیماری مستعد هستد.

علائم این بیماری در برگها به شکل لکه های زرد یا نارنجی به اندازه 0.5 سانتی متر دیده می‌شوند. رنگ لکه ها در روی سطح برگ درخشان تر است و در سطح زیرین این برگها دور لکه‌ها حلقه ای از عامل بیماری یا اسپور وجود دارد. عامل این بیماری در درختان سیب از فروردین تا اواسط خرداد آلودگی ایجاد می‌کند. قارچکش هایی مانند گوگرد و کاپتان روی این بیماری موثر نیستند.

بیماری های هسته داران

غده سیاه آلو و گیلاس

بیماری غده سیاه(Black knot) یک بیماری قارچی است که توده‌های بزرگ، سیاه و برآمده روی تنه و شاخه های درختان ایجاد می‌کند. آلودگی در شاخه های جوان در بهار روی برگها ظاهر می‌شوند و تا زمانی که رشد متوقف نشده است ادامه دارد. مانند بیماری های دیگر این بیماری هم نیاز به رطوبت و باران دارد. چندین ماه بعد از آلودگی اولیه توده متورم شده سبز رنگی روی شاخه ایجاد می‌شود و معمولا در اواخر تابستان و همزمان با بزرگتر شدن غده رنگ آن تیره تر می‌شود.

به محض اینکه این غده ها را مشاهده کردید آنها را حذف کنید. تا 5 تا 7 سانتی متر زیر این توده ها را بتراشید. در موارد شدید تر تمام شاخه ها نیاز به هرس کردن دارند. شاخه های بیمار میوه های کمی تولید کرده و شاخه های سالم را هم بیمار می‌کنند. درختان آلو و هلوی وحشی را از اطراف حذف کنید. در این بیماری ابتدا نقاط بیماری حذف شوند و سپس از قارچکش استفاده شود.

پوسیدگی قهوه ای

پوسیدگی قهوه ای(Brown rot)یکی از بیماری های مهم هسته داران است. رقمی وجود ندارد که کاملا نسبت به این بیماری مقاوم باشد ولی آلوها نسبت به این بیماری نسبت به هلوها، گیلاس و زردآلو کمتر مقاوم هستند.آب و هوای بارانی در  طول جوانه زنی سبب آلودگی گلها و شاخه‌های جوان می‌شود. به دنبال آلودگی شاخه ها پژمرده و قهوه ای شده و سرانجام از بین می‌روند. باقیمانده این شاخه ها در روی درخت باعث بیمار شدن میوه ها هم می‌شوند.

کنترل

شاخه‌های بیمار را از بین ببرید. میوه های بیمار چروکیده و مومیایی شده ولی روی درخت می‌مانند و منبعی برای آلودگی مجدد می‌شود. برای کنترل این بیماری از قارچکش هایی مانند کاپتان، پروپاکونازول و گوگرد قبل و بعد از گلدهی استفاده می‌شود. در زمان گلدهی از سموم حشره کش استفاده نکنید چون برای زنبورهای عسل خطرناک است. دوره دیگر مبارزه با این بیماری سه هفته قبل از برداشت است. از قارچکشها بخصوص در آب وهوای مرطوب و بارندگی استفاده شود.

لکه برگی گیلاس و آلو

این بیماری  باکتریایی در گیلاس و آلوها بوجود می‌آید. در اواخر بهار و اوایل تابستان به شکل لکه های روی برگ دیده می‌شود. علائم این بیماری به شکل زرد شدن و ریزش برگها انجام می‌شود.

کنترل

برای کنترل این بیماری از قارچکش های مس دار قبل از باز شدن جوانه‌ها و بعد از ریزش گلها و در پاییز با ریختن برگها می‎‌توان این بیماری را کنترل کرد.